امروزه با پیشرفت علم و دانش، اطلاع داشتن از حوادث و رویدادها امری ضروری است. با گذشت زمان نیازهای بشر نسبت به علوم مختلف بیشتر می‌گردد و انسان بیشتر به موجودیت و گذشته خود پی می‌برد.

با کمی تامل و تحقیق درباره مسائل دینی متوجه می‌شویم که نیاز فطری انسان به دین، امری است کاملاً طبیعی و بشر برای شناخت خویشتن و رسیدن به اهداف والای زندگی خود و نیز شناخت نسبت به آینده و زندگی پس از مرگ (معاد) از هیچ تلاشی فروگذار نیست.

دین تنها شیوه‌ای برای رسیدن به اهداف مادّی جامعه نیست، بلکه راهنمای انسان است به سوی اخلاقی نیکو و کرداری پسندیده و درک بهتر و جامع‌تر ازخالق هستی و معاد و آنچه که ما از آنها غافلیم و از کنارشان با بی اعتنایی می‌گذریم.

احساس نیاز انسان به دین را با کمی تحقیق می‌توان از روزگاران بسیار دور جستجو کرد. قبایل وحشی بهترین مثال برای این موضوع است که با آنکه خوی خشونت و وحشی‌گری در نهادشان بود، خود را ملزم به داشتن آیینی مذهبی می‌دانستند و تصور می‌کردند که با پیروی از آداب و سنن جاهلی و مثلاً رقصیدن با آتش، ارواح شیاطین از جسم بیماران و قبیله‌شان دور می‌شود؛ آن را وظیفه خود می‌پنداشتند و به پرستش حیوان و یا درختی مخصوص پرداخته به زبان خود آنها را «توتم» می‌نامیدند.

بنابراین دین هم مانند سایر شئونات زندگی، سیر تکاملی و تحولی مشخص و معین را طی نموده است و گفته می‌شود که آغاز و منشاء آن از کلمه «توتم» که به معنای مقدس و محترم است گرفته شده است.[1]

تا اینکه اسلام در اوایل قرن هفتم میلادی توسط پیامبر اکرم حضرت محمد (صلّی‎الله‎علیه‎و آله‎وسلّم) در عربستان ظهور کرد. آن حضرت در سن چهل سالگی، همزمان با حکومت خسرو پرویز از طرف خداوند متعال به پیامبری مبعوث گردید. آنچه به ایشان وحی شد، قرآن کریم نامیده شد که ویژگی‌های خاصی نسبت به کتاب‌های آسمانی دیگر دارد از جمله فصاحت و بلاغت و بداعت آیات آن. این کتاب شریف (قرآن کریم) شامل مجموعه قوانین محکم و استوار و گزارش‌های غیبی و تاریخی و اخلاقی و اجتماعی و بیان زندگی پس از مرگ و چگونگی به وجود آمدن موجودات و کائنات است.

خداوند متعال در سوره آل عمران در آیه 85 می‌فرماید: «وَمَن یَبْتَغِ غَیْرَ الإِسْلاَمِ دِینًا فَلَن یُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِی الآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِینَ؛ هرکسی به غیر از اسلام به سراغ دین دیگری برود پس هرگز از او قبول نمی شود و او در قیامت از زیانکاران خواهد بود».
در این آیه خدا با صراحت کامل اعلام می‌دارد که هر کسی غیر از دین اسلام را انتخاب کند و آن دین را بپذیرد قابل قبول نیست.

در این آیه خداوند بعد از اینکه مردم را به دین اسلام دعوت کرد و با استدلال، اسلام را کاملترین دین دانست و همچنین بعد از جریان مباهله و همسویی با عقاید و کتاب‌های آسمانی دیگر با صراحت کامل و به طور آشکار و بی پرده از نهایی بودن و کاملتر بودن اسلام سخن می‌گوید. چرا که خداوند متعال سیر تکاملی دین را بعد از فرستادن ادیان مختلف در اسلام نهایی کرد.

 همچنین منظور از اسلام در این آیه، دینی است الهی که احکام و معارف آن بر سه پایه توحید، معاد و نبوت استوار است. بنابراین این آیه، خط بطلانی است بر ادیانی که یا الهی نیستند یا اگر در دسته ادیان الهی هستند با آمدن آخرین فرستاده الهی، دیگر منسوخ شده‌اند. بنابراین راه‌ رسیدن به سعادت، یکی بیشتر نیست و آن، پذیرش اسلام و حرکت بر اساس دستورات آن.

----------------------------------------------------------------
[1] : برگرفته از کتاب نگرشی کوتاه بر ادیان و مذاب جهان نوشته منصور پور کیوان

پرسش:متاسفانه ما خیلی از مفاهیم را بدون اینکه روی آنها فکر بکنیم و یا تحقیقی بکنیم به عنوان یک سری اصول و پیش فرضها قبول می کنیم و هیچ چیز به اندازه پیش فرضهای غلط خط فکر انسان را به سوی منجلاب جهل امتداد نمی دهد. یکی از مفاهیمی که هر روزه شنیده ایم و قبول کرده ایم این است که اسلام دین کاملی است. آیا هرگز به این فکر کرده ایم که این کمال اسلام به چیست؟! چرا اسلام کامل است؟ آیا دین ناقصی وجود دارد؟ در اکثر موارد افراد مذهبی مفاهیمی که به آنها توسط سوداگران مذهب تلقین و تزریق شده است میمون وار تکرار می کنند، خود این افراد از ریشه و پشت پرده این مفاهیم مذهبی اطلاعی ندارند، کمال دین اسلام یکی از همین مفاهیم است. مسیحیان و یهودیان در تمام شاخه هایشان دین و علم را دو پدیده جدا می داند و از دین انتظاراتی دارند که از علم ندارند! از دین انتظار ندارند به دنیای فیزیکی آنها بپردازد و روش های زندگی زمینی را به آن ها بیاموزد و این دست آورد سالها تلاش و مبارزه انواع و اقسام دانشمندان و مبارزان و آزادی خواهان این مردم است، تکلیف و جایگاه دین در میان ملل پیشرفته جهان بسیار روشن و ثابت است. کلیسای مسیح هرگز خود را در مقابل مجامع علمی دنیا قرار نمیدهد

یک زن جوان انگلیسی که به تازگی به دین اسلام گرویده، در مصاحبه با یک شبکه رادیویی در این کشور، دلیل گرویدن خود را کامل بودن اسلام نسبت به ادیان دیگر ذکر کرد.

به گزارش آوای سنت به نقل از lbc، کاترینا انری، زن جوان انگلیسی تازه مسلمان با شرکت در مصاحبه رادیویی در این کشور، دلیل گرویدن خود از دین مسیحیت به اسلام را به شیوه‌ای جالب توضیح داد.

کاترینا انری، زن جوان انگلیسی در مصاحبه‌ای که با ایان دیل، سیاستمدار سابق و خبره، مفسر سیاسی انگلیسی و مجری برنامه رادیویی انجام داد، دلایل مسلمان شدن خود را با قاطعیت توضیح داد ، به طوری که مجری خبره را در مباحثه داغ و پیچیده‌ای بی‌جواب گذاشت.

وی در جواب اینکه چرا مسلمان شده گفت: من از آغاز به دین و مذهب گرایش داشتم. من هرچند در خانواده‌ای مسیحی بزرگ شدم، اما پس از مدتی در جستجوی دین بهتری با تمامیت و «کمال» بیشتری بودم. دین مسیحیت به شاخه‌های مختلفی تقسیم شده و کتب انجیل مختلفی دارند. هر شاخه از دین مسیحیت تفسیر متفاوتی از هر چیزی دارند، اما اسلام چنین نیست. من به دنبال دینی بودم که بتوان کتاب آن را یاد گرفت و قرائت کرد و به آن معتقد بود.

وی افزود: مسیحیانی که می‌شناختم هیچ کدام انجیل را بلد نبودند و هر چیزی که می‌خواستند به راحتی به دین نسبت می‌دانند، مسیحیان دین خود را مدرنیزه کرده‌اند، چون در دنیای مدرنیزه به سر می‌بریم. درحالی که اسلام فرق دارد. با قرآن نمی‌توان چنین کرد.

وی سپس در جواب مجری رادیویی که گفت «جامعه اکنون تغییر کرده و به سوی مدرنیزه شدن پیش رفته» گفت: درست است، اما آیا این بدان معناست که حقیقت باید تغییر کند؟
سپس افزود: فقط به این دلیل که سازگاری با مدرنیزه اکنون به نظر عده‌ای خوب می‌رسد، آیا به این معناست که باید همه چیزمان را باید با دنیای مدرن امروز سازگار سازیم؟ تنها ظاهر خوب این جمله آن را به یک واقعیت محض تبدیل کرده است؟

پرسش: آیا از طریق ادیان دیگر غیر از اسلام، می‌شود به کمال رسید؟ رسیدن به توحید چطور؟
پاسخ: هرچند پاره‌ای از حقایق در ادیانی که امروزه در جهان وجود دارند قابل مشاهده است، ولی شکل کامل حقیقت که همان توحید حقیقی باشد، فقط در چهره اسلام قابل مشاهده است. عمده‌ترین دلیل بر اثبات این مدعا، نداشتن سند معتبر و وجود تحریف و تناقض‌های عقلی در متون دینی این ادیان و در مقابل، تحریف نشدن قرآن، داشتن سند و تاریخ معتبر، جامعیت دین اسلام و هماهنگی تعالیم آن با عقل سلیم است.

پیش از بیان ادله نارسایی دیگر ادیان موجود در جهان، دو نکته را تذکر می‌دهیم:


← نکته اول
منظور ما این نیست که همه آنچه در ادیان امروزی موجود است، باطل است و هیچ سخن حقی در آنها یافت نمی‌شود؛ بلکه مقصود این است که ادیان امروزی مطالبی وجود دارد که قابل پذیرش نیست و این ادیان نمی‌توانند بیان‌کننده چهره کامل حقیقت باشند.


← نکته دوم
اینکه ما در این بررسی کوتاه به گوشه‌هایی از نارسایی دو دین مهم جهان امروز، یعنی دین مسیحیت و یهودیت اشاره می‌کنیم و ارزش و اعتبار بقیه ادیان که از نظر مقبولیت و اعتبار از این دو پایین‌ترند، معلوم می‌شود.

ادله‌ای که اثبات می‌کند مسیحیت امروز نمی‌تواند چهره کامل حقیقت باشد، از این قرار است:


← ۱. متواتر نبودن انجیل
انجیل متواتر نیست و سند قطعی ندارد.

اسلام، آخرین دین آسمانی و کامل‏ترین آنهاست. به پیروان دین اسلام «مسلم» یا «مسلمان» می‌گویند و هم‌اکنون بیش از یک میلیارد نفر در جهان مسلمانان هستند.
بر پایه اسلام، خداوند «حضرت محمد بن عبدالله» را به عنوان آخرین پیامبر برای هدایت انسان‏ها فرستاد و «قرآن کریم» را به عنوان آخرین کتاب آسمانی از طریق فرشته مقربش «جبرئیل امین» بر او نازل کرد.
از نظر اسلام، تمامی پیامبران الهی ـ همچون آدم، نوح، ابراهیم، اسماعیل، اسحاق، یعقوب، یوسف، ایوب، خضر، موسی، داود، سلیمان، زکریا، یحیی و عیسی علیهم السلام ـ مردان بزرگ و پیام‏آوران معصومی بودند که برای دعوت مردم به ایمان تلاش فراوان کردند؛ و مردم را به توحید، عدل، محبت، برادری و برابری، پاکدامنی، دوری از پلیدی، اخلاق نیک، عبادت و اعتقاد به معاد فراخواندند؛ و با ظالمان مبارزه کردند و بسیاری از آنان در این راه به شهادت رسیدند. حضرت محمد (ص) آخرین این پیامبران است که دعوت آنان را اعاده و تکمیل کرد.
اساس اسلام «توحید»، مهم‏ترین رکن آن «ولایت» و شیرین‏ترین ثمره آن «مکارم اخلاق» است. بر پایه دین اسلام، خداوند امامان معصومی را قرار داده است که پس از رحلت حضرت محمد بن عبدالله(ص) ولایت و هدایت مردم را بر عهده گیرند. اولین نفر از این امامان «حضرت علی بن ابی‏طالب» و آخرین نفر آنان «حضرت مهدی موعود» است. بنابر آیات قرآنی و باورهای اسلامی، حضرت عیسی مسیح(ع) بر دار کشیده نشد؛ بلکه به آسمان عروج کرد و در آخرالزمان به میان مردم بازمی‏گردد و در قیام حضرت مهدی، به ایشان در برپایی حکومت عدل جهانی یاری می‏رساند.
بنا بر عقاید اسلامی، انسان، جاویدان است و با مرگ در این دنیا به پایان خویش نمی‏رسد؛ بلکه جهان دیگری بعد از فروپاشی این جهان وجود دارد که در آن نیکوکاران به «بهشت» می‏روند و پاداش اعمال خود را می‏گیرند و بدکاران به «جهنم» فرو می‏افتند و سزای ظلم خود را می‏بینند.
انسان‏ها با اعتقاد قلبی و اعتراف زبانی به «شهادتین» (یعنی شهادت به یگانگی خداوند و نبوت حضرت محمد) مسلمان محسوب می‏شوند و تمامی قوانین اسلامی برای آنان اجرا می‏گردد.

منبع: اهل البیت

پرسش1: چرا اسلام کاملترین و بهترین دین خداوند است ؟ پاسخ : الف ) کامل بودن : دین کامل و تمام ، یعنى مجموعه اى از قوانین الهى براى بشر تا روز قیامت که : 1 . انسان  را به  هدف نهایى برساند ; 2 . به خارج از خودش (سایر مکاتب ) احتیاج نداشته  باشد . ادیان  الهى ، بنا به  نیاز امت ها و تناسب محیط زندگانى با هم مختلف بوده ، هر دینى تکمیل شده دین قبلى است و چون اسلام ، آخرین دین الهى است ، تمام نیازمندى هاى بشر را براى هدایت و سعادت دارد . بشر در دوران  زندگى خود یک رشته  نیازمندى هاى اصیل و ثابتى دارد و نیز در میان  شئون  زندگى بشر ، مانند قوانین طبیعت ، واقعیت هایى هست که  گذشتِ زمان  از اصالت آن ها نمى کاهد ; زیرا واقعیت ، همیشه  واقعیت است . اساس دین اسلام بر این حقایق نهاده شده و قوانین آن  بر پایه  احتیاجات تکوینى و فطرى انسانى مستقر گردیده است . بعضى از این قوانین ثابت است و برخى دیگر نیز متغیر و بنابه  مصلحت روز از احکام کلى دین استنباط مى شود ، در نتیجه  ، چون تمامى نیازمندى هاى بشر براى هدایت و سعادت ، در دین اسلام وجود دارد ، مى توان  گفت که  دینِ اسلام دین کاملى است . آیه شریفه «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِى ; (مائدة ، 3) امروز دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم .» ، به  این معناست که  پیامبر(صلى الله علیه وآله) با استفاده از نیروى وحى ، آخرین مرحله کمال را با تمام شرایط و خصوصیات در اختیار بشرِ حق جو قرار داده و موانع کار را نیز از سر راه آن ها برداشته  ، به  طورى که  دیگر هیچ نقصى تا قیامت براى راهنمایى انسان  باقى نمانده است

سوال : اگر دین اسلام کامل ترین دین است پس خدا به دیگر پیامبران دین ناقص می داده و به صورت آزمون خطا و آزمایش به دین ما رسیده است؟ اگر غیر این است پس چرا در جزییات مثلا عبادت اینهمه تفاوت وجود داره؟

جواب : دین اسلام کامل ترین دین است نه به معنای این که سایر ادیان ناقص بوده اند ((توجه کنید که در مقابل کامل تر ، کامل قرار داره مثلا وقتی می گوییم حسن و علی هر دو خوبند ولی علی خوبتر است یعنی حسن هم خوب است ولی درجه علی بالاتر است)) دین اسلام کاملترین دین است یعنی ادیان قبلی نیز کامل بودند اما کمال آن ها به حسب شرایط زمان و مقتضیات موجود و استعداد مردم بوده یعنی هر دینی که از سوی خدا نازل شده در زمان خودش کامل بوده و هیچ خلأ و کمبودی در راستای رساندن انسان به سعادت و کمال نداشته است به عبارت دیگر ادیان الهی در طول تاریخ بشر از حضرت آدم تا خاتم هر کدام فازی از پروژه عظیم (اسلام) بودند که در زمان های مختلف با عناوین مختلف مثل یهودیت، مسیحیت به بشریت عرضه شده تا این که کامل ترین ورژن دین (نسخه نهایی) ، با عنوان ((اسلام)) که نام حقیقی تمام ادیان آسمانی است (إن الدین عند الله الاسلام ـ قرآن کریم) توسط پیامبر خاتم به بشریت عرضه شده و لذا بعد از پیامبر خاتم نیازی به مبعوث شدن پیامبر دیگر نیست.

 این سیر تدریجی به این معنا نیست که خدا سعی و خطا میکرده بلکه همه پروژه از ازل مشخص شده بود منتها اقتضا و استعداد می طلبید و می طلبد ... برای همین اکمال دین که با ولایت محقق می شود و با حکومت عدل و توحیدی جهانی امام مهدی علیه السلام نیز از روز ازل در پروژه اسلام منظور شده ولی تا به امروز چون مقتضی موجود و مانع مفقود نشده هنوز بشریت به این فیض عظما نرسیده است.

هدف از تشریع دین و جعل تکلیف، هدایت بشر به سمت تعالى و ترقى او و رهانیدن او از قیود دست و پاگیر دنیا و سیر دادن او به سمت انسانیت واقعى او است. از سوى دیگر توان عقلى و روحى افراد از یک‌سو و نیازهاى او از سوى دیگر، در حال تعالى و تکامل و تحول است، و از همان ابتدا توان دریافت آخرین تعالیم را نداشت؛ انسان نسبت به سیستم اطلاع رسانى وحى الاهى بسان کودکى است که در مراتب اولیه باید فقط برخى مفاهیم و سپس برخى حروف و اعداد را بیاموزد تا مهیاى تعلیم و تربیت گردد؛ سپس مدارج علمى را با طول و تفاصیل و لوازمش یکى پس از دیگرى با موفقیت طى کند، تا به آن‌جا برسد که بتوان به او فارغ التحصیل و محقق اطلاق کرد. پس دیگران از ماحصل تلاشش استفاده کرده و از او بهره گیرند. همان‌گونه که در سال اول ابتدایى، نمی‌توان مطلب سال دوم را به کودک آموخت و نیز در سال دوازدهم نمی‌توان تعالیم دانشگاهى را به او آموزش داد و...، این بشر در مراحل اولیه نمی‌توانست و نیازى نداشت که تعالیم و احکام انبیای آینده را دریافت کند و امت‌های گذشته توان دریافت تعالیم و احکام پیامبر خاتم(ص) را نداشتند.

علاوه بر این، محدودیت عمر انبیا(ع) و توان روحى و فکرى آنها، عامل دیگرى براى تدریج در امر تکمیل دین بود، اگرچه این امر مسلم است که هر نبى، نسبت به معاصران خود از هر جهت افضل

اسلام به عنوان کامل ترین دین، و آورنده این دین به عنوان خاتم پیامبران مطرح است، قطعاً باید در فضل و شرافتی نسبت به ادیان دیگر برتری داشته باشد. راجع به این خصوصیات برتری بخش اسلام و وجود نازنین پیامبر (ص) توضیح بفرمایید.

در قرآن کریم پیغمبر اکرم (ص) به عنوان خاتم النبیین معرفی شد و با بعثت آن حضرت پرونده نبوت بسته شد. این ویژگی نه از این باب بود که فضل و کرم خداوند متوقف شد، و نه از این جهت بود که هنوز نیازی به نبی بود و خدا نخواست که پیامبری بفرستد، بلکه از این جهت بود که با آمدن آن بزرگوار نیاز به نبوت از بین رفت.

در توضیح و تبیین این مطلب باید گفت: اسلام دو ویژگی دارد که در پرتو این دو ویژگی نیاز به نبوت از بین می رود، و جایی برای نبوت دیگری نیست.

1. این دین، دین خاتم است؛ یعنی در بردارنده همه آنچه که باید از طریق وحی برای انسان بیان می شده است.

2. دیگر این که دین اسلام مصون از تحریف است. مشکلی که برای ادیان گذشته اتفاق افتاد، این بود که منابع اصلی آنها از بین رفت و تحریف شد؛ به گونه ای که امروز دست یابی به آموزه های اصیل بسیاری از آنها برای ما بسیار بسیار مشکل است. اما اسلام با ویژگی هایی که داشته و دارد، در طول قرون و اعصار مصون از تحریف باقی ماند. خداوند ضمانت کرد، بزرگ ترین منبع اسلام یعنی قرآن را حفظ کند و چنین کرد؛ همان گونه که بر قلب نبی خاتم (ص) نازل شد، و همان گونه با راهنمایی وحی و با نظارت پیامبر (ص) کتابت قرآن تنظیم شد، به همان شکل تا امروز به دست ما رسیده است. قرآن کریم منبع حیات بخشی است که اگر ما به حقیقت آن توجه کنیم به گفته آیت الله شاه آبادی (ره)، استاد عرفان حضرت امام خمینی (ره)، این کتاب در بردارنده همه علم الاهی است و در پایین ترین سطح خودش که در دسترس همگان است، این علم الاهی است که در دسترس همه قرار گفته است. این جایگاه دین خاتم است.

خداوند در آیه ۳ سوره مبارکه مائده اشاره به کامل شدن دین و تمام کردن نعماتش بر بندگان و انتخاب اسلام به عنوان دین کامل برای بندگان اشاره می‌کند.

در این آیه ابتدا به گوشت‌های حرام اشاره و سپس موضوع کامل شدن دین و تمام شدن نعمت بیان می‌شود از این رو برخی معتقدند که منظور از کامل شدن دین همان کامل شدن مسائل شرعی است.

در تفاسیر شیعه و سنی درباره «أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ» نظرات متفاوتی بیان شده است و در این زمینه برخی مفسران اهل سنت عقیده دارند منظور از کامل‌شدن دین این است که مسائل شرعی کامل شده زیرا قبل از موضوع کامل شده ماجرای گوشت‌های حرام مطرح شده است.

اما مفسران شیعی می‌گویند: تنها با بیان مسائل شرعی دین کامل نمی‌شود و ضمن اینکه در این آیه اشاره به مأیوس شده کافران شده است حال چگونه کافران با اعلام یک حکم شرعی از نابودی اسلام مأیوس می‌شوند. مفسران شیعه در این زمینه می‌گویند حتی مسائل شرعی هم با نزول این آیه کامل نشد و پس از آن هم آیاتی در بیان مسائل شرعی نازل شده است.

به این آیه توجه کنید؛

حُرِّمَتْ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنزِیرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَیْرِ اللَّهِ بِهِ وَ الْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّیَةُ وَالنَّطِیحَةُ وَمَآ أَکَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَکَّیْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُواْ بِالْأَزْلَمِ ذَ لِکُمْ فِسْقٌ الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُواْ مِنْ دِینِکُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِى وَ رَضِیتُ‏لَکُمُ الْإِسْلَمَ دِیناً فَمَنِ اضْطُرَّ فِى مَخْمَصَةٍ غَیْرَ مُتَجَانِفٍ‏لِّإِثْمٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ‏

ترجمه (انصاریان)

(خوردن مواد ناپاک که تناسبی با جسم و روح شما ندارند) بر شما حرام شده است (مانند) گوشت مردار و خون و گوشت خوک و آنچه به نام غیر خدا کشته‌اند و حیوان خفه شده و آنچه به ضرب چوب و سنگ مرده و آنچه به سبب پرت شدن از بلندی جان داده و حیوانی که به ضرب شاخ حیوان دیگر از بین رفته و حیوانی که درنده‌ای آن را کشته و از آن خورده، مگر آنچه را که در آستانه مرگ قابل تزکیه بوده و شما به دستور شرع تزکیه کرده‌اید و نیز آنچه برای بت‌ها قربانی شده و آنچه به وسیله تیرهای قمار سهم‌بندی می‌کنید بر شما حرام گشته است. (همه) این (امور) فسق و نافرمانی (از احکام خدا) ست. امروز کفرپیشگان از (شکست) دین شما ناامید شده‌اند بنابراین از آنان نترسید و از من بترسید. امروز (با نصبِ علی بن ابی طالب به ولایت، امامت، حکومت و فرمانروایی بر امت) دینتان را برای شما کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را برایتان به عنوان دین پسندیدم. پس هر که در حال گرسنگی شدید بی آنکه مایل به گناه باشد (به خوردن مُحرّمات بیان شده) ناچار شود ، (می‌تواند به اندازه ضرورت از آنها بهره گیرد) یقیناً خدا بسیار آمرزنده و مهربان است.